Co kontroluje naszą osobowość: dusza czy mózg?

Co czyni nas takimi, jakimi jesteśmy? Dusza czy mózg? Współcześni naukowcy są coraz bardziej skłonni wierzyć, że naszym zachowaniem, reakcjami emocjonalnymi, uczuciami zarządza mózg, a zwłaszcza kora przedczołowa - pisze medicalxpress.com.

 

W praktyce medycznej istnieje wiele przykładów nagłych zmian osobowości spowodowanych uszkodzeniem kory przedczołowej, w szczególności kory oczodołowo-czołowej.

 

W 1848 roku 25-letni Gage pracował jako budowniczy w firmie kolejowej. Jego zadaniem było usuwanie kamieni za pomocą eksplozji i żelaznego pręta. W chwili wybuchu Gage został ciężko ranny. Żelazny pręt przebił mu lewy policzek, który przeszedł przez mózg i opuścił głowę z dużą prędkością. Nowoczesne metody wykazały, że miejsce zmiany chorobowej było częścią kory przedczołowej.

 

Gage upadł na ziemię, ale był przytomny. Jego ciało szybko wyzdrowiało, ale zachowanie zmieniło się w radykalnie. Wcześniej, dobrze wychowany, szanowany, inteligentny człowiek, Gage stał się nieodpowiedzialny, niegrzeczny i agresywny. Był nieostrożny i nie mógł podejmować świadomych decyzji. Kobietom radzono, aby w jego towarzystwie nie pozostawały zbyt długo. Przyjaciele prawie go nie rozpoznawali.

 

Podobny przypadek wystąpił u twórcy chronofotografii (prototypu kina) Edwarda Muybridge 'a. W 1860 roku dyliżans, w którym podróżował, miał wypadek. Edward Muybridge doznał urazu czaszkowo-mózgowego w korze oczodołowo-czołowej. Po wypadku nie pamiętał niczego, ale miał cechy zupełnie nietypowe dla jego byłego „ja". Stał się agresywny, emocjonalnie niestabilny, impulsywny. W 1874 roku, odnajdując żonę z innym mężczyzną, zabił go.

Być może jeszcze bardziej kontrowersyjna jest sytuacja czterdziestoletniego nauczyciela szkolnego, który w 2000 roku zaczął nagle mocno interesować się pornografią. Pod każdym względem, próbując ukryć niezdrowe zainteresowanie. Pacjent nie mógł oprzeć się impulsom emocjonalnym. Odizolowano go od społeczeństwa i oskarżono o pedofilię, kiedy zaczął molestować swoją młodą pasierbicę. Później odkryto u niego guza mózgu, który wywierał presję na korę oczodołowo-czołową, zakłócając jej funkcję. Objawy zniknęły wraz z usunięciem włókniaka.

 

Wszystkie te przypadki mają jedną wspólną cechę - pacjenci uszkodzili niektóre obszary kory przedczołowej, w szczególności korę oczodołowo-czołową. Kora przedczołowa uczestniczy w zarządzaniu zachowaniem, reguluje reakcje i odpowiada za emocje. Dlatego kryminalne i niewłaściwe zachowania, psychopatia, impulsywność są związane z uszkodzeniem tego obszaru.

 

Zmiany osobowości po traumie mogą nie być tak wyraźne, jak w sytuacjach opisanych powyżej. Osoba staje się agresywna, podejrzliwa, niespokojna. Jest jej trudniej budować i utrzymywać relacje z ludźmi. Wiele osób, które przeżyły uraz mózgu, cierpi na depresję.

Naukowcy opracowali metody leczenia, które mogą pomóc pacjentom z urazami mózgu poradzić sobie ze zmianami osobowości. Opracowano program BISEP (Rozwiązania dla mózgu i emocji) przeznaczony do terapii grupowej. Szczególną uwagę przywiązuje się do regulacji emocji. Uczestnicy programu mogą dostosować go dla siebie i wykorzystywać samodzielnie, aby nauczyć się zarządzać swoimi emocjami i zachowaniami. Już w pierwszych dniach korzystania z programu uzyskano pozytywne wyniki.

 

Z punktu widzenia neuropsychologii jesteśmy zależni od mózgu, a nie od duszy. Uszkodzenie kory przedczołowej może zmienić naszą osobowość i resztę naszego życia. Na szczęście istnieją metody leczenia, które dają szanse na normalną kontynuację życia z wcześniejszą zdolnością do adekwatnych reakcji emocjonalnych.