Efekt Mandeli - czyli dlaczego ludzie pamiętają to, co się nie wydarzyło?

Niektórzy są przekonani, że pamiętają, jak przywódca praw obywatelskich RPA, Nelson Mandela, zmarł w więzieniu w 1985 roku. Ludzie opłakiwali go, jego żona wygłosiła pamiątkową mowę. Wszystko było w wiadomościach. Wiele osób pamięta, że to się stało. Ale okazuje się, że w rzeczywistości Mandela został zwolniony z więzienia w 1990 roku, a nawet przewodził krajowi w latach 1994-1999, a zmarł stosunkowo niedawno, bo w 2013 roku. To dziwne przeczucie przeżycia zdarzeń, których formalnie nigdy nie było, nazywamy efektem Mandeli.

Odkrycie i nazwę efektu temporalnego zawdzięczamy Fionie Broome, która w 2010 roku odkryła, że ​​jej fałszywe wspomnienia o śmierci Mandeli podzielała duża liczba osób. Broome wyjaśniała tak radykalną rozbieżność między wspomnieniami a rzeczywistością za pomocą teorii Multiwersu - hipotetycznego zestawu wszystkich możliwych rzeczywistych wszechświatów równoległych, wierząc, że zbiorowe wspomnienia nie są naprawdę fałszywe i że ona i inni ludzie pamiętający przeszłość znajdowali się w rzeczywistości w równoległym wszechświecie z inną linią czasu, która w niesamowity sposób przecinała się z naszą. Ale jak naukowcy wyjaśniają efekt Mandeli?

 

Po tym, jak Fiona Broome odkryła w 2010 roku, że ogromna liczba ludzi pamięta nieistniejący pogrzeb Nelsona Mandeli, na świecie wiele się zmieniło. Sklepy nagle zaczęły nazywać się inaczej. Logotypy niektórych korporacji nagle zaczęły wyglądać inaczej. Nazwy znanych potraw i słodyczy, takich jak guma do żucia, zapisywano inaczej. Ulubione postacie w filmach wypowiadały się inaczej, a piosenki kończyły się w nowy sposób, nie tak jak kiedyś. Dzieje się tak, ponieważ Internet, dzięki swojej wyjątkowej zdolności do zbliżania ludzi, szybko wprowadził Efekt Mandeli jako trend kulturowy.

Jedna z popularnych teoria zakłada, że te wszystkie dziwactwa nastąpiły po uruchomieniu Wielkiego Zderzacza Hadronów w 2008 roku w CERN, Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych w Szwajcarii pod Genewą. Jest to największe na świecie laboratorium fizyki wysokich energii, a jego uruchomienie mogło spowodować podział w linii czasu. Oczywiście zwolennicy tej teorii nie mają absolutnie żadnych dowodów, ale niektórzy uważają, że istnieją nieskończone wszechświaty ściśle związane z naszym i przenosimy się z jednego wszechświata do drugiego, ponieważ nasza oś czasu jest w stanie ciągłego przepływu.

 

Podczas gdy podróżowanie między wszechświatami wygląda atrakcyjnie i jest szczególnie lubiane przez filmowców i pisarzy science-fiction, to Efekt Mandeli trudno jest wyjaśnić w kategoriach mechaniki kwantowej. W rzeczywistości, jak zauważa wielu naukowców, odpowiedzi należy szukać w złożonej strukturze i działaniu ludzkiej pamięci.

 

W latach 70 tych na Uniwersytecie Kalifornijskim przeprowadzono szeroko zakrojone badania nad fałszywymi wspomnieniami i skutkami dezinformacji. Fałszywe wspomnienia to wspomnienia rzeczy, których tak naprawdę nigdy nie doświadczyliśmy.  Wyniki uzyskane w trakcie kilku badań z różnych krajów pokazały, że sugestia w czasie psychoanalizy była skuteczna w przypadku połowy badanych. Ale kto w takim razie i jak implementuje te fałszywe wspomnienia?

Siłą napędową Efektu Mandeli może być sugestywność lub skłonność do wierzenia w to, co inni uważają za prawdę. To zaskakujące, ale sam fakt postrzegania przez człowieka fałszywych informacji może zdyskredytować autentyczność pamięci już „zapisanej” w mózgu. Zatem zdaniem ekspertów większość efektów Mandeli wiąże się z błędami pamięci i dezinformacją społeczną. Fakt, że wiele nieścisłości jest banalnych, sugeruje, że są one wynikiem selektywnej uwagi lub błędnych wniosków. 

 

Należy zauważyć, że wszystkie powyższe wyjaśnienia nie oznaczają, że efektu Mandeli nie można wyjaśnić za pomocą teorii Multiwersu. W istocie koncepcja wszechświatów równoległych jest zgodna z pracami fizyków kwantowych. Ale dopóki ponad wszelką wątpliwość nie zostanie ustalone istnienie alternatywnych rzeczywistości, któe mogą zakłócać naszą linię czasu, teorie psychologiczne wydają się znacznie bardziej wiarygodne.