Wyspy Malta i Gozo w archipelagu maltańskim są usiane setkami, jeśli nie tysiącami równoległych linii, które wydają się być głęboko osadzone w skale. Te starożytne rowki od wieków intrygują ekspertów. Niektóre z tych dziwnych śladów są celowo wycięte w skałach lub z lądu do oceanu. Kto i dlaczego stworzył te tajemnicze ślady ?

Ślady prehistorycznych torowisk są wyryte w skale, przecinając wyspy, zwłaszcza w Misra Ghar il Kbir, prehistorycznej skale na Malcie. Podobnie jak spektakularne linie Nazca w Peru lub gigantyczne kamienne kręgi na Bliskim Wschodzie, enigmatyczny charakter tych śladów od lat wprawia badaczy w zakłopotanie. Jednak w przeciwieństwie do znaków na pustyni, wykonanych w celach ceremonialnych lub boskich, tak zwane „tory wozowe” na Malcie są uważane za oznaki transportu lub przemysłu - koleje starożytnego świata.

Nazywane koleinami wagonowymi ze względu na ich podobieństwo do torowisk, nie wiadomo na pewno, jak i dlaczego zostały wykonane. Te wyraźnie stworzone przez człowieka koleiny to podwójne kanały, równoległe rowki wyryte w wapieniu wysp.

Głębokość kanałów wynosi od ośmiu do 15 centymetrów, ale może osiągnąć 60 centymetrów. Szerokość między torami wynosi około 140 centymetrów, ale nie we wszystkich przypadkach. Ślady stóp znalezione w San Gwann na Malcie mają do pół metra głębokości, co czyni je najgłębszymi, jakie kiedykolwiek znaleziono.

W takim przypadku wydaje się niemożliwe, aby można było po nich przeciągnąć jakikolwiek pojazd - sanie lub koła, ponieważ wysokość platformy / osi musi być większa niż 1-2 metry. Niektóre koleiny są wąskie i głębokie, kwadratowe, jakby wyrzeźbione narzędziami, inne szerokie, w kształcie litery V i płytkie, jakby wytarte przez czas i użytkowanie. Czy to wskazuje na różne pojazdy do różnych zastosowań, czy po prostu oznacza, że ​​koleiny były zużyte w różny sposób w zależności od pogody?

Przeznaczenie torów jest niewytłumaczalne, ponieważ niektóre tory w niesamowity sposób odchodzą od krawędzi klifów, prowadzą w górę i w dół bardzo stromymi grzbietami, a niektóre nawet opuszczają wyspę do morza, kontynuując pod wodą.

Koleiny są tak powszechne w Misrah-Ghar-il-Kbir, że Anglik David Trump nadał temu miejscu przydomek „Clapham Crossing” od brytyjskiego skrzyżowania kolejowego w okolicy Londynu. Tory są tu tak liczne i tworzą takie korki, że przypominają skomplikowaną sieć torów na ruchliwej stacji kolejowej w stolicy Anglii.

Podobne typy torów można znaleźć we Włoszech, Grecji, Turcji, Hiszpanii, Francji i Niemczech, ale nie mają one tego samego pochodzenia i zostały stworzone w różnych, znanych celach. Niektóre z tych torów zostały specjalnie zbudowane z muru, a niektóre wzory są wynikiem naturalnej erozji torów wagonów. Te różnice sprawiają, że manometry maltańskie są unikatowe na skalę światową.

Archeolodzy sugerują, że koleiny na Malcie powstały w wyniku wielokrotnego używania wozów, płoz lub sań (kołowych lub na płozach) poruszających się tą samą trasą przez dziesięciolecia lub stulecia. Zakłada się, że taki system mógłby przewozić towary. Inni zastanawiają się, czy te celowe kanały były prehistorycznym systemem irygacyjnym rozciągającym się na wyspach. Mniej akceptowana teoria sugeruje, że linie służyły celom astronomicznym.

Sprawę dodatkowo komplikuje sposób poruszania się wagonów. Gdyby wozy były ciągnięte przez zwierzęta, to ich ślady mogłyby być widoczne między równoległymi rowkami lub poza nimi, ale nie ma na to dowodów. Dlatego niektórzy badacze sugerują, że wózki były ciągnięte lub pchane przez ludzi. Przyjmuje się, że linie pozostawili nowi osadnicy, którzy przybyli na Maltę z Sycylii na początku epoki brązu, około 2000 roku p.n.e. Jednak maltański archeolog Anthony Bonanno sugeruje, że koleiny są konstrukcjami fenickimi, co datuje je na późniejszy VII wiek pne.

Niektórym badaczom tajemnicze linie kojarzą się z niesamowitymi świątyniami Malty. Spekuluje się, że ślady stóp mogą być pozostałościami po budowie świątyń. Czy to możliwe, że sanie były używane do transportu ciężkich kamieni z daleka na place budowy świątyń? Kompleksy świątynne Malty i Gozo są znane na całym świecie. Ponad 30 kamiennych kompleksów świątynnych i budowli pochodzi z okresu 5500-2500 p.n.e. Uważa się, że jest to najstarszy znany wolnostojący pomnik na świecie, starszy niż Stonehenge i egipskie piramidy.

Jeden z proponowanych scenariuszy obejmuje pomysł, że koleiny wozów powstały w okresie świątynnym, kiedy wierzchnia warstwa gleby była transportowana do iz miejsc w celu utworzenia pobliskich pól uprawnych.

Archeolog Anthony Bonanno uważa, że ​​koleiny są niewątpliwie związane ze świątyniami. Podaje przykład zespołu wodowskazów w rejonie Buschetta, który przebiega obok największego i najważniejszego kamieniołomu na Malcie. Bonanno sugeruje, że w starożytności służyły one do transportu ogromnych cegieł z kamieniołomu na drogę. W przeciwieństwie do budowy Stonehenge, gdzie niektóre ciężkie kamienie były transportowane na odległość nawet 225 kilometrów (140 mil), być może maltańscy budowniczowie świątyń preferowali określone rodzaje kamieni i dlatego używali wszelkich środków, aby przetransportować je na plac budowy?

Koleiny nie mają oczywistego początku ani końca w megalitycznych świątyniach na Malcie, więc na razie pozostaje to tylko teorią.

Nie udowodniono, że wszystkie koleiny były spowodowane dużymi obciążeniami. Niektóre koleiny wydają się tak doskonałe, że mogłyby być wyrzeźbione ręcznie. Autor i dziennikarz Graham Hancock pisze: „Jest również pewne, że nie zostały one po prostu wytarte w twardym wapieniu przez koła wozu na przestrzeni wieków, jak wielu błędnie zakładało; wręcz przeciwnie, nie ma dowodów na to, że koła wozu kiedykolwiek przejeżdżały przez te koleiny - które zostały pierwotnie wykute w skale za pomocą narzędzi”, w swojej książce The Underworld: The Mysterious Origins of Civilization.

Wokół tajemniczych wskaźników wózków na Malcie pozostaje tak wiele pytań. Oczywiste jest, że kanały te odgrywały ważną rolę w życiu starożytnych ludzi, którzy tu mieszkali, ale ich znaczenie i rola, jaką odegrały, być może nigdy nie zostanie poznane - odpowiedzi stały się tajemnicą zagubioną w czasie.