Stonehenge zostało odbudowane - Naukowcy rozwikłali tajemnicę sprzed tysięcy lat

Najnowsze badania archeologiczne rzucają zupełnie nowe światło na jedną z największych zagadek starożytnego świata. Naukowcy odkryli, że słynne Stonehenge mogło zostać odbudowane około 4500 lat temu w ramach ambitnego projektu zjednoczenia ówczesnych mieszkańców Wysp Brytyjskich. To przełomowe odkrycie jest częścią serii fascynujących ustaleń, które w tym roku wstrząsnęły światem archeologii.

 

 

Zespół badaczy pod kierownictwem profesora Mike'a Parkera Pearsona z University College London przedstawił dowody wskazujące, że monumentalna konstrukcja była czymś więcej niż tylko miejscem kultu czy prehistorycznym obserwatorium astronomicznym. Według najnowszych ustaleń, Stonehenge mogło być potężnym symbolem jedności, łączącym różne społeczności zamieszkujące starożytną Brytanię.

 

Kluczowym elementem tej teorii jest pochodzenie słynnego Kamienia Ołtarzowego - monumentalnego monolitu umieszczonego w centralnej części kompleksu. Badania wskazują, że został on przetransportowany z terenów dzisiejszej północno-wschodniej Szkocji, pokonując dystans ponad 700 kilometrów. To niezwykłe osiągnięcie dla społeczności żyjących w epoce neolitu, szczególnie biorąc pod uwagę, że kamień waży około 6 ton, a koło nie było jeszcze znane na Wyspach Brytyjskich.

 

Transport tak ogromnego głazu musiał być przedsięwzięciem angażującym setki, a może nawet tysiące ludzi. Naukowcy szacują, że podróż mogła trwać około ośmiu miesięcy. Kamień prawdopodobnie był ciągnięty na drewnianych saniach poruszających się po prowizorycznych torach, które należało stale przenosić i układać na nowo. Badacze wykluczają transport morski, uznając, że ówczesne łodzie nie były wystarczająco wytrzymałe do przewożenia tak ciężkich ładunków.

 

Szczególnie intrygujący jest kontekst historyczny tej monumentalnej przebudowy. Około 2500 roku p.n.e. Wielka Brytania doświadczała znaczących zmian demograficznych - na wyspy zaczęli przybywać nowi osadnicy z kontynentalnej Europy, głównie z terenów dzisiejszych Niemiec i Holandii. Ci przybysze, znani jako Lud Pucharów Dzwonowatych ze względu na charakterystyczną ceramikę, którą chowali ze swoimi zmarłymi, przynieśli ze sobą nowe technologie, w tym umiejętność obróbki metali.

 

W ciągu zaledwie kilku pokoleń doszło do niemal całkowitej wymiany genetycznej populacji - około 90% mieszkańców miało korzenie europejskie, a tylko 10% pochodziło od rdzennych neolitycznych rolników. W tym kontekście przebudowa Stonehenge jawi się jako próba zachowania jedności i tożsamości w obliczu dramatycznych zmian społecznych.

Image

Unikalność Stonehenge polega również na tym, że wszystkie użyte do jego budowy kamienie pochodzą z odległych miejsc. Błękitne kamienie sprowadzono z Preseli Hills w zachodniej Walii (225 km), a większe bloki sarsenowe z West Forest niedaleko Marlborough (25 km). Wśród ponad 900 kamiennych kręgów odkrytych w Wielkiej Brytanii, tylko Stonehenge charakteryzuje się tak dalekim pochodzeniem swoich elementów.

 

Nowe badania ujawniają również fascynujące powiązania kulturowe między odległymi regionami starożytnej Brytanii. Architektura domów odkrytych w pobliskiej osadzie Durrington Walls wykazuje uderzające podobieństwa do budowli znanych z odległych Orkadów. Rozprzestrzenienie się charakterystycznej ceramiki żłobkowanej z północy na południe około 3000 roku p.n.e. świadczy o intensywnych kontaktach między tymi regionami.

 

Stonehenge pełniło także funkcję największej nekropolii swoich czasów. Co ciekawe, prawie połowa osób pochowanych w jego okolicy nie pochodziła z równiny Salisbury, co potwierdza jego ponadregionalne znaczenie. Monument zachował również swoje astronomiczne znaczenie - podczas przesileń zimowych i letnich znajduje się w jednej linii ze słońcem, a Kamień Ołtarzowy odgrywa w tym układzie szczególną rolę.

 

Paradoksem historii jest to, że mimo ambitnych planów zjednoczeniowych, Stonehenge nie zdołało ostatecznie powstrzymać głębokich przemian społecznych. Potomkowie Ludu Pucharów Dzwonowatych stopniowo wyparli neolitycznych rolników, stając się dominującą populacją Wysp Brytyjskich. Jednak sam monument pozostał świadectwem niezwykłego wysiłku starożytnych budowniczych, którzy próbowali stworzyć materialny symbol jedności między ludźmi, ziemią, przodkami i niebiosami.