Stonehenge, jedno z najbardziej rozpoznawalnych miejsc na świecie, od wieków fascynuje badaczy i miłośników historii. Ten starożytny megalityczny monument, wzniesiony około 3000-1600 p.n.e. na równinie Salisbury w Anglii, budzi zarówno podziw, jak i tajemnicę. Jednak między 1740 a 1900 rokiem doszło do czegoś, co zmieniło jego stan – ogromne kamienie zostały przewrócone, a niektóre z nich uległy poważnym uszkodzeniom. Co mogło doprowadzić do tak dramatycznej zmiany?

W 1740 roku William Stukeley, angielski antykwariusz i archeolog, sporządził szkice przedstawiające Stonehenge w stanie niemal nienaruszonym. Zaledwie dwieście lat później, monument przypominał już raczej stos rozrzuconych bloków. Naukowcy wciąż zastanawiają się, co mogło doprowadzić do takiej destrukcji. Istnieje wiele teorii – od naturalnych katastrof po interwencje ludzkie.

Jedną z bardziej popularnych hipotez jest teoria o działaniach człowieka. W XVIII i XIX wieku, Stonehenge było obiektem zainteresowania nie tylko uczonych, ale również osób poszukujących materiałów budowlanych. Kamienie były przewracane, a niektóre z nich mogły zostać usunięte do innych celów. Co więcej, w XIX wieku rozpoczęto prace restauracyjne, które również mogły przyczynić się do uszkodzeń – niektóre kamienie były tak zniszczone, że podczas restauracji trzeba było je odlewać na nowo z betonu.

Inna hipoteza sugeruje, że za uszkodzenia mogły odpowiadać działania natury. Kamienie Stonehenge przez wieki były narażone na działanie czynników atmosferycznych, takich jak silne wiatry, deszcze, a nawet pioruny. Erupcje wulkaniczne czy trzęsienia ziemi, choć w Anglii rzadkie, mogły również przyczynić się do destabilizacji konstrukcji. Co więcej, istnieją teorie łączące upadek Stonehenge z potencjalnymi uderzeniami meteorytów lub innymi kosmicznymi zjawiskami, które mogłyby wywołać gwałtowne zmiany na powierzchni ziemi.

Niektórzy zwolennicy teorii spiskowych sugerują, że Stonehenge mogło ucierpieć w wyniku starożytnej wojny, w której użyto broni porównywalnej pod względem destrukcji do broni nuklearnej. Teorie te są jednak powszechnie odrzucane przez mainstreamową naukę, która nie znajduje dowodów na istnienie tak zaawansowanej technologii w czasach prehistorycznych.

Obecnie Stonehenge jest jednym z najważniejszych obiektów dziedzictwa kulturowego Wielkiej Brytanii, a od 1986 roku jest wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Monument ten, choć zniszczony, wciąż stanowi przedmiot badań archeologicznych, a także licznych spekulacji. Pomimo licznych teorii, wciąż nie mamy pewności, co dokładnie zniszczyło Stonehenge między 1740 a 1900 rokiem. Jedno jest pewne – tajemnica ta nadal inspiruje i fascynuje zarówno naukowców, jak i miłośników historii.