Ewangelia Barnaby - czy to największy fałsz religijny w dziejach ludzkości?

W 2000 roku turecka policja skonfiskowała od przemytników tajemniczy manuskrypt, który wywołał gorącą debatę w świecie religii. Pergaminowa księga, podobno licząca 1500 lat, trafiła pod eskortą policji do Muzeum Etnograficznego w Ankarze. Według doniesień medialnych, zawierała ona tak zwaną “Ewangelię Barnaby”, tekst, który rzekomo przeczy fundamentalnym naukom chrześcijaństwa. Szokująca treść manuskryptu głosi, że Jezus nigdy nie został ukrzyżowany, a zamiast niego na krzyżu zawisł Judasz Iskariota, którego twarz została cudownie zmieniona, by przypominał Chrystusa.

 

Sensacja ta obiega od lat internet, znajdując szczególne uznanie w kręgach islamskich. Nie jest to przypadek – dokument przedstawia Jezusa nie jako Syna Bożego, ale jako zwykłego proroka zapowiadającego nadejście Mahometa. W tekście Apostoł Paweł zostaje napiętnowany jako “oszust” zniekształcający prawdziwe nauki Chrystusa. Brzmi znajomo dla wyznawców islamu? Oczywiście – pasuje idealnie do koranicznego obrazu Jezusa (Isy).

 

Czy jednak ta rzekomo starożytna ewangelia ma jakąkolwiek wartość historyczną? Zdecydowana odpowiedź naukowców brzmi: nie. Eksperci w dziedzinie biblistyki, lingwistyki i historii jednogłośnie klasyfikują “Ewangelię Barnaby” jako średniowieczny falsyfikat. Ich argumenty są miażdżące.

 

Przede wszystkim dokument roi się od anachronizmów, czyli elementów niewspółczesnych czasom apostolskim. W tekście znajdujemy wzmianki o drewnianych beczkach na wino (które pojawiły się w powszechnym użyciu dopiero 300 lat po Chrystusie), feudalnym systemie własności ziemi (typowym dla średniowiecznej Europy, nie Palestyny I wieku), a nawet o stuletnim jubileuszu ogłoszonym przez papieża Bonifacego VIII w 1300 roku! Jak tekst napisany rzekomo 1500 lat temu mógł wspominać o wydarzeniu z XIV wieku?

 

Co więcej, cytaty ze Starego Testamentu w “Ewangelii Barnaby” opierają się na łacińskiej Wulgacie – przekładzie Biblii dokonanym przez św. Hieronima około 380 roku, czyli długo po domniemanym spisaniu tekstu. Językoznawcy zidentyfikowali też w manuskrypcie ślady średniowiecznych dialektów włoskich (toskańskiego i weneckiego) oraz wpływy literatury Dantego.

Image

Historia odkrycia dokumentu też budzi wątpliwości. Jedyny kompletny rękopis tego tekstu, napisany po włosku, znany był już w XVII wieku. Opowieść o odnalezieniu go w bibliotece papieskiej przez mnicha, który następnie przeszedł na islam, nosi wszelkie znamiona propagandowej legendy. Co ciekawe, badania nad tureckim manuskryptem są ściśle kontrolowane – niezależni naukowcy nie otrzymali dostępu do dokumentu, aby przeprowadzić badania materiałowe, datowanie radiowęglowe czy analizy lingwistyczne.

 

Nawet niektórzy uczeni muzułmańscy przyznają, że “Ewangelia Barnaby” przeczy naukom Koranu. W tekście Mahomet jest wielokrotnie nazywany “Mesjaszem” – tytuł, którego islam nigdy nie przypisywał swojemu prorokowi. Co więcej, Koran jednoznacznie określa Jezusa mianem Mesjasza (Al-Masih), podczas gdy “Ewangelia Barnaby” otwarcie temu zaprzecza.

 

Najbardziej prawdopodobne wyjaśnienie? Tekst został skomponowany w XIV-XVI wieku przez nawróconego na islam Europejczyka, który pragnął stworzyć “dowód” na islamską interpretację postaci Jezusa. Fałszerstwo to łączy elementy chrześcijańskie i muzułmańskie, ale robi to nieudolnie, zdradzając swoje średniowieczne pochodzenie.

 

Dlaczego zatem ten manuskrypt wciąż wywołuje tyle kontrowersji? Ponieważ wpisuje się idealnie w polityczno-religijną narrację. Dla pewnych środowisk islamskich “Ewangelia Barnaby” stanowi długo wyczekiwane “brakujące ogniwo” – rzekomo chrześcijański tekst potwierdzający muzułmańskie rozumienie Jezusa. Z kolei niektóre media wykorzystują sensacyjność tematu, nie zważając na naukowe fakty.

 

Prawdziwa nauka historyczna opiera się jednak na krytycznej analizie źródeł, a nie na wishful thinking. Rzetelne badania wykazują niezbicie, że “Ewangelia Barnaby” jest zręcznym, choć pełnym błędów, falsyfikatem – religijnym fałszerstwem bez jakiejkolwiek wartości dla zrozumienia wczesnego chrześcijaństwa czy osoby Jezusa.

 

Źródła:

https://www.answering-islam.org/Gilchrist/barnabas.html
https://www.catholic.com/magazine/online-edition/why-the-gospel-of-barn…
https://en.wikipedia.org/wiki/Gospel_of_Barnabas
https://www.biblicalarchaeology.org/daily/news/turkish-authorities-clai…
https://www.answeringislam.org/Barnabas/