Kim jest Krampus, czyli austriacki świąteczny demon

Z racji że święta Bożego Narodzenia są już na horyzoncie, warto poszerzyć naszą wiedzę, na temat interesujących zwyczajów świątecznych, a szczególnie tych które brzmią dość podejrzanie. Jedną z takich niezwykłych tradycji jest postać Krampusa funkcjonująca na terenie Austrii i południowych Niemiec. Jest to rogaty potwór który zgodnie z tamtejszymi tradycjami jest czymś w rodzaju złego bliźniaka świętego Mikołaja. I to na tyle złego, że w rzeczywistości pochodzi on z zupełnie innego kręgu kulturowego i kompletnie innej epoki.

Krampus, którego nazwa pochodzi od niemieckiego słowa krampen, co oznacza pazur został zaczerpnięty z mitologii nordyckiej. Zdaniem historyków jest on bazowany na postaci syna boga Helu, który rządzi królestwem zmarłych. Hel, znany jest jako jedno z trojga dzieci Lokiego i Angrboðy. Krampus ma również cechy upodabniające go do przedstawianych w mitologii greckiej, satyrów i faunów co widać wyraźnie po jego przedstawieniach jako rogatej postaci z kopytami i okrutnym wyrazem twarzy. Nie trudno jest sie dziwić, że kościół katolicki walczył z kultem istoty, która w tak wielkim stopniu przypomina obraz diabła.

Funkcjonująca obecnie legenda, jest częścią wielowiekowej tradycji bożonarodzeniowej w Austrii i południowych Niemczech, gdzie obchody Bożego Narodzenia rozpoczynają się na początku grudnia. Krampus jest odpowiednikiem Świętego Mikołaja, jednak podczas gdy ten drugi nagradza dzieci słodyczami, Krampus bije „niegodziwe” dzieci pałkami brzozowymi i zabiera je do swojej kryjówki.

Źrodło: http://www.christkindlmarkt.co.at

Według folkloru Krampus pojawia się wieczorem przed 6 grudnia, znanym jako Krampusnacht lub Noc Krampusa. Odpowiednio do tego, 6 grudnia to Nikolaustag, czyli Dzień Świętego Mikołaja, kiedy niemieckie dzieci wyglądają za drzwiami, by sprawdzić, czy but lub buty, które zostawiły poprzedniej nocy, są pełne prezentów (stanowiących nagrodę za dobre zachowanie) czy też gałązek (pełniących funkcję kary za złe zachowanie).

Źródło: MOORPASS MAISHOFEN

Przez lata Krampus był tłumiony przez Kościół katolicki, który zakazał hucznych uroczystości w imię stworzenia, które było postrzegane jako demon. Jednak powoli powraca on do swojej ojczyzny. Austriacy próbują złagodzić odbiór Krampusa, sprzedając czekoladki, figurki i kolekcjonerskie rogi. W Austrii, Niemczech, na Węgrzech, w Słowenii i Czechach wielu mężczyzn świętuje Krampusnacht, upijając się, ubierając jak diabły i przejmując ulice w przebraniu Krampusa, ścigając pieszych ulicami. 

Źródło: Harry Schiffer

Większość z nich nie zdaje sobie nawet sprawy z prawdziwych korzeni swojej tradycji, co w pewnym sensie upodabnia ją do tradycji takich jak wchłonięte przez kościół katolicki słowiańskie święto Szczodrych Godów, które stanowiły wzorzec dla współczesnych świąt Bożego Narodzenia. To dość zabawne, gdy dostrzeże się jak wiele chrześcijańskich tradycji zostało w ten sposób, przejęte.