Archeolodzy zbadali kamienne artefakty z francuskiej groty mandrynów, znalezione w tej samej warstwie, co ludzki ząb o współczesnym typie anatomicznym. Wśród nich były miniaturowe groty strzał, których wiek szacuje się na około 54 tysiące lat. Jest to najstarszy w Europie dowód używania łuków i strzał przez ludzi. Odkrycie zostało opisane w artykule opublikowanym w czasopiśmie Science Advances.

Tradycyjnie uważano, że współczesny człowiek (Homo sapiens) zaczął osiedlać się w Europie około 45-43 tys. lat temu, czego dowodem była m.in. bułgarska jaskinia Bacho-Kiro. Jednak w 2022 roku antropolodzy przedstawili wyniki badań zębów znalezionych w grocie w południowo-wschodniej Francji. Naukowcy natrafili na ząb należący do homo sapiens, który pojawił się w Europie Zachodniej znacznie wcześniej – w przedziale między 56,8 a 51,7 tys. lat temu.

Wiadomo, że osiedleni ludzie Cro-Magnonowie wnieśli na ziemie zajmowane przez neandertalczyków wiele innowacji kulturowych. Najwyraźniej jednym z nich był łuk i strzały. Według współczesnych idei ludzie zaczęli używać tej broni w środkowej epoce kamienia w Afryce.  W południowoafrykańskiej jaskini Sibudu archeolodzy znaleźli groty strzał, których wiek przekracza 60 tysięcy lat. Poza tym kontynentem najstarsze dowody użycia łuku i strzał znaleziono na Sri Lance. Ich wiek wynosi około 48 tysięcy lat.

Archeolodzy ze Stanów Zjednoczonych i Francji pod kierunkiem Ludovica Slimaka z Uniwersytetu w Tuluzie zbadali kamienne artefakty znalezione w warstwie E groty Mandren, w której wcześniej znaleziono pojedynczy ludzki ząb o współczesnym typie anatomicznym. Łącznie wydobyto tu 2267 obiektów kamiennych związanych z wytwórstwem z tego okresu.

W nowej pracy naukowcy zbadali 852 artefakty, z których 476 to groty strzał. Te ostatnie są reprezentowane przez produkty o maksymalnej długości od 30 do 60 milimetrów, a także miniaturowe artefakty o maksymalnej długości mniejszej niż 30 milimetrów. Na około 70 procentach artefaktów badacze znaleźli makro- lub mikroskopowe ślady użytkowania.

Artefakty znalezione w grocie Mandren

Chociaż mówiono, że niektóre z dużych grotów strzał były używane do rozbioru zwłok zwierzęcych, najprawdopodobniej były to części broni. Seria analiz doprowadziła do wniosku, że miniaturowe groty były fragmentami strzał. Większe artefakty można również wykorzystać jako groty oszczepów wystrzeliwanych za pomocą miotacza włóczni. Uzyskane wyniki doprowadziły do ​​wniosku, że najstarsze dowody użycia łuków i strzał w Europie znaleziono w grocie Mandren.