To nie jest historia o misjach kosmicznych, lecz o znaleziskach, które zmieniły nasze zrozumienie naszego najbliższego kosmicznego sąsiada - Księżyca. Na początku, niech na chwilę przeniesiemy się do grudnia 2020 roku. To wtedy chińska sonda Chang'e-5 dostarczyła na Ziemię próbki regolitu, czyli księżycowej gleby. Przez ostatnie lata naukowcy z całego świata analizowali te próbki, odkrywając niezliczone tajemnice.

W najnowszym badaniu, opublikowanym w czasopiśmie Nature Communications, międzynarodowy zespół astronomów i geologów pod przewodnictwem Zhuang Guo z Instytutu Geochemii Chińskiej Akademii Nauk, zbadali próbki regolitu pod kątem obecności różnych minerałów. Ku swojemu zdziwieniu, znaleźli oni cząsteczki minerału znanego jako magnetyt, który do tej pory uważano za rzadki składnik regolitu.

Ta niewielka informacja pozwoliła naukowcom odsłonić tajemnicę, która zastanawiała ich od ponad pół wieku. Chodzi o anomalie magnetyczne zarejestrowane w skorupie księżycowej, której natury nie byli w stanie dotychczas wyjaśnić. Badanie Guo i jego zespołu dostarczyło klucza do zrozumienia, jak i gdzie magnetyt powstaje na Księżycu, dostarczając prostego wyjaśnienia dla tych tajemniczych anomalii.

Badacze uważają, że magnetyt, silnie namagnesowana ruda żelaza, powstał podczas bombardowania Księżyca przez asteroidy. Został on znaleziony w formie submikroskopowych kulistych ziaren siarczku żelaza, które wyglądają jak stopione krople. Te krople są dowodem na to, że powstały one w wyniku potężnych uderzeń w powierzchnię Księżyca. Przyjęli więc, że magnetyt może być szeroko rozpowszechniony w cienkiej warstwie regolitu, która pokrywa powierzchnię Księżyca.

Na podstawie swoich badań naukowcy zbudowali model komputerowy, który pokazuje, jak regolit księżycowy, nasycony elektronami pod wpływem wiatru słonecznego, jest ekstremalnie zredukowany. Ten stan utrudnia łączenie żelaza z tlenem w celu utworzenia rud, co jest charakterystyczne dla procesów na Ziemi.

Zderzenia asteroid z Księżycem, jak pokazują wyniki badania, powodują reakcje fazowe, w wyniku których regolit topi się, mieszając się ze stopionymi cząstkami asteroidy. Cała ta mieszanina następnie osiada na powierzchni i zastyga, rozprzestrzeniając magnetyt w strefach uderzenia. Stąd pochodzą tajemnicze anomalie magnetyczne skorupy księżycowej.

Naukowcy podsumowują: "Gwałtowność tych zderzeń mogła zmienić materiały w submikroskopowy magnetyt, czyniąc je ważnym źródłem materiału ferromagnetycznego na powierzchni Księżyca". Czyli zjawiska magnetyczne występują tam, gdzie w starożytności miały miejsce najpotężniejsze uderzenia asteroid w powierzchnię Księżyca.

Te odkrycia nie tylko pomagają nam lepiej zrozumieć Księżyc, ale także stanowią przypomnienie o siłach działających na naszej własnej planecie i o tym, jak wyjątkowo różnorodny jest nasz kosmiczny dom.