Ułożenie gwiazd w przestrzeni kosmicznej, choć na pierwszy rzut oka może wydawać się chaotyczne, często kryje w sobie pewne reguły i zależności, które badacze starają się zrozumieć. Jednym z najbardziej intrygujących zagadek astronomicznych ostatniej dekady było zbieżne ułożenie gwiazd w pobliżu centrum naszej galaktyki, Drogi Mlecznej. Choć odkrycie to miało miejsce dziesięć lat temu przez Briana Reesa z Uniwersytetu w Manchesterze, dopiero niedawno udało się naukowcom zbliżyć do jego wyjaśnienia.

Badacze z Uniwersytetu w Manchesterze oraz Uniwersytetu w Hongkongu, opierając się na danych pochodzących z Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) oraz Kosmicznego Teleskopu Hubble'a w Europejskim Obserwatorium Południowym, zidentyfikowali gwiazdy podwójne jako kluczowy czynnik wpływający na owe zbieżne ułożenie. Głównym obiektem ich zainteresowania stały się mgławice planetarne - obłoki gazu wyrzucane przez starzejące się gwiazdy, które tworzą fascynujące struktury przypominające kształt klepsydry czy motyla. Analiza grupy takich mgławic odkrytych w łuku galaktycznym blisko centrum Drogi Mlecznej ujawniła ich specyficzne położenie niemal równolegle do płaszczyzny galaktycznej.

Badanie, nad którym przewodził student Shuyu Tan z Uniwersytetu w Hongkongu, wskazuje, że takie charakterystyczne układanie się obserwuje się tylko w przypadku mgławic planetarnych, które posiadają bliską gwiezdną towarzyszkę. Gwiazdy te krążą wokół swoich centralnych gwiazd po orbitach zbliżonych do tych, w jakich krąży Merkury wokół Słońca. Obecność tych towarzyszących gwiazd zdaje się być kluczem do rozwiązania zagadki.

Profesor Albert Zijlstra z Uniwersytetu w Manchesterze podkreślił, że mgławice planetarne dostarczają bezcennych wskazówek na temat dynamiki i ewolucji centralnych obszarów Drogi Mlecznej. Mechanizmy odpowiedzialne za powstawanie i ewolucję tych mgławic do tej pory nie były dostatecznie zrozumiane, głównie z powodu braku precyzyjnych danych.

Przełomowe odkrycia zespołu badawczego opierają się na analizie 136 potwierdzonych mgławic planetarnych w centralnej części naszej galaktyki, przeprowadzonej przy użyciu Bardzo Dużego Teleskopu. Dodatkowo, 40 z tych mgławic zostało dokładnie przebadanych dzięki zdjęciom o wysokiej rozdzielczości z Kosmicznego Teleskopu Hubble'a. Profesor Quentin Parker z Uniwersytetu w Hongkongu wskazuje, że szybki ruch orbitalny towarzyszących gwiazd może prowadzić do tworzenia się mgławic, które indukują rotację wewnątrz głównej gwiazdy.

Te nowatorskie spostrzeżenia nie tylko wyjaśniają tajemnicze układanie się gwiazd w pobliżu centrum Drogi Mlecznej, ale także dostarczają cennych informacji na temat struktury i dynamiki obszarów centralnych naszej galaktyki. Odkrycia te zostały opublikowane w prestiżowym czasopiśmie "Astrophysical Journal Letters" i niewątpliwie stanowią ważny krok w zrozumieniu ewolucji Drogi Mlecznej.