Zabójcze króliki przerażają ze stron średniowiecznych rękopisów

We wczesnośredniowiecznej sztuce i literaturze puszyste białe króliki, króliczki i zające były powszechnie motywami niewinności, szlachetności i czystości. Jednak zgodnie z tempem rozmnażania się tych zwierząt, później zaczęły one symbolizować płodność. Ale wraz z tymi klasycznymi archetypami światowej mitologii królik był czasami przedstawiany jako straszny zabójca.

Fani Monty Pythona i Świętego Graala być może pamiętają złego króliczka-zabójcę, który zaatakował króla Artura i jego dzielnych rycerzy, ale niewielu wie, że ta farsa ma swoje korzenie w prawdziwych średniowiecznych rękopisach.

Image

Odręczne książki ze skór zwierzęcych zostały po raz pierwszy stworzone przez mnichów w XI-wiecznych klasztorach, a ilustrowane książki ozdobione złotem i srebrem są znane jako „iluminowane”. Artykuł naukowy opublikowany w 2016 roku w Daily Art Magazine wyjaśnia, że ​​„marginesy” lub marginesy niektórych iluminowanych tekstów przedstawiają szereg mitologicznych stworzeń znanych jako „droleri”, których szczyt przypadł na okres od 1250 r. do XV wieku.

Podczas gdy króliki rozpoczynały swoją symboliczną podróż do tego świata jako oznaki czystości i bezradności, mitologiczny wymiar drolerii został odwrócony, więc króliki były często przedstawiane w iluminowanych tekstach jako sadystyczne, okrutne i nieprzewidywalnie okrutne stworzenia noszące zbroje, które zabijały zwierzęta i ludzi w najbardziej przerażający sposób. 

Image

Średniowieczni skrybowie malowali koguty z ludzkimi głowami, psy niosące ludzkie maski, łuczników wystrzeliwanych z rybich pysków i przypominające ptaki smoki z głowami słoni na plecach. Idea odwróconego świata, w którym wszystko jest wywrócone do góry nogami, sięga starożytności, kiedy to ludzie rytualnie walczyli z rzekomym złem zimy.

W średniowieczu i renesansie kultura śmiechu starała się uczynić zwykły świat, pełen mistycyzmu, dogmatyzmu i powagi, bardziej znośnym. Co więcej, karnawałowe zabawy i żarty „udramatyzowały komiczną i względną stronę prawd absolutnych, a najwyższe władze podkreślały dwoistość rzeczywistości, reprezentując moc zarówno absolutnej wolności, jak i farsy. Sugeruje to, że zabójcze króliczki były tylko średniowiecznymi żartami i zwierciadłem kultury tamtych czasów, ale jest w tym znacznie więcej.

Image

Podczas projektu „Harley Cataloging”, rekatalogu „Pasyjnego Arnsteina”, który został sporządzony w opactwie Arnstein w Niemczech około 1170 roku, badacze zauważyli szczególnie wczesnego zabójczego królika. Uważany za najwcześniejszego odkrytego królika-zabójcę, zdobione „T” służy jako szubienica, na której dwa króliki powiesiły ludzkiego myśliwego. Zabójcy w tym przypadku stoją na tylnych łapach, przednimi łapami wskazują na zamordowanego i kpią z niego.

Image

Aby zinterpretować tę przerażającą scenę, musimy cofnąć się wstecz, aby lepiej dopasować odwróconą scenerię magicznego odwróconego świata. Króliki w tym świecie to puszyste i niewinne zwierzęta drapieżne, więc ma sens, że w świecie do góry nogami stałyby się okrutnymi arbitrami sprawiedliwości, karzącymi łowców ludzi, którzy zabili króliki.

Można stwierdzić, że motyw zabójczego królika ma wiele możliwych interpretacji, ale wszystkie łączą się w tym, że odzwierciedlają odwróconą moralność w średniowiecznym świecie do góry nogami. Ale co dokładnie oznaczały słowa „odwrócony” i „odwrócony” w XVI wieku? Według książki Vincenta Roberta-Nicka „Introduction to the Upside Down World of the 16th Century”, opublikowanej w 2018 roku, słowa „do góry nogami” i „odwrócony” były używane w taki sam sposób, w jaki moglibyśmy użyć słów „dziwny” lub „dziwaczne”, najczęściej do opisania anomalnych lub nienaturalnych obiektów lub zjawisk. Topos odwróconego świata, pisał Robert-Nico, przywołuje myśli o świecie, który powrócił do pierwotnego stanu pierwotnego chaosu, w którym wszystko jest wywrócone na lewą stronę, wywrócone do góry nogami i poza granicami.

Image

Trochę przypomina to Alicję z Krainy Czarów, gdzie też przecież droga do magicznego świata prowadziła przez króliczą norę.