Postać boskiego oszusta jest fascynującym i złożonym archetypem występującym w wielu różnych kulturach i mitologiach na całym świecie. Ta nietuzinkowa postać, przewija się w wielu odseparowanych od siebie kulturach, kwestionując status quo i zakłócając normalny porządek rzeczy. Tego typu bóg oszust, niemal zawsze mógł poszczycić się bardzo podobnym zestawem umiejętności, takich jak chociażby zmiennokształtność.

Przyjmowanie różnych form i tożsamości w zależności od potrzeb, to motyw który przewija się w mitologiach bardzo często. Boscy oszuści bardzo często korzystają z tej umiejętności do płatania figli i żartów wymierzonych w osoby zajmujące pozycje władzy lub autorytetu. Archetyp  ten występował w wielu kulturach na całym świecie, w tym w mitologii rdzennych Amerykanów, Afrykanów i Wikingów.

Pomimo różnic w specyficznych cechach i zachowaniach postaci trickstera w różnych kulturach i mitologiach, istnieją pewne wspólne mianowniki które z perspektywy czasów współczesnych mogą wydać się podejrzane. W mitologii rdzennych Amerykanów postać trickstera jest często reprezentowana przez Kojota, Kruka lub Pająka. Kojot jest znany ze swoich sztuczek i psikusów, a Kruk jest zmiennokształtnym, który często płata figle innym zwierzętom.

W mitologii afrykańskiej postać trickstera jest z kolei reprezentowana przez Anansi, pająka, znanego ze swojej przebiegłości. W mitologii nordyckiej rola boga oszustów przynależy Lokiemu, który również jest znany ze swojego sprytu i zdolności do zmiany kształtu w liczne zwierzęta wliczając w to ptaki i owady. Czy tak spore nagromadzenie opowieści o niemal identycznym charakterze mogą być jedynie przypadkiem?

Niektórzy badacze sugerują, że postać trickstera reprezentuje rodzaj zbiorowego cienia lub nieświadomego elementu ludzkiej psychiki. Bóg oszustów uosabia nasze mroczne impulsy i pragnienia, ale także naszą kreatywność, zdolności adaptacyjne i odporność. Badając figurę trickstera w różnych kontekstach kulturowych, naukowcy doszli do wniosku i ż opowieści na jego temat były sposobem na radzenie sobie ludzi z kwestiami władzy, autorytetu i norm społecznych.

Znajdą się pewnie i tacy, którzy będą chcieli traktować te opowieści bardziej dosłownie i przypisywać tricksterom magiczne lub nawet pozaziemskie pochodzenie. Tego typu rozważania są łatwe do uzasadnienia jeśli bierzemy pod uwagę iż niemalże każda znana współcześnie kultura posiada postać Boga Oszustów lub jakieś pokrewne stworzenie tego typu.

W mitologii greckiej taką rolę przyjmuje Hermes, który jest znany ze swojej przebiegłości, szybkiego dowcipu i umiejętności podróżowania między światami. W hinduskim sanskrycie pokrewną funkcję pełni bóg Kriszna, który jest czasem przedstawiany jako postać trickstera, który wykorzystuje swój spryt i inteligencję, aby przechytrzyć wrogów.

Podobne stworzenie funkcjonuje również w mitologiach dalekiego wschodu, przy czym najlepiej znany jest japoński lisi duch lub kitsune, przedstawiany jako postać podstępna, która używa swoich zdolności zmiany kształtu, aby płatać figle ludziom. W mitologii południowoamerykańskiej bóg Quetzalcoatl jest przedstawiany w bardzo podobny sposób.

Mit o bogu oszuście wykształcił się nawet u australijskich Aborygenów. Podobnie jak u przedstawicieli Mezoameryki, tam również jest on reprezentowany przez boskiego węża, potężne i przebiegłe stworzenie, które jest związane z tworzeniem, zniszczeniem i odrodzeniem. Podobnych opowieści nie ustrzegła się nawet mitologia słowiańska. Jeden z najważniejszych bogów słowiańskiego panteonu a więc Weles, był dobrze znany ze swojej przebiegłości i umiejętności zmiany kształtu oraz przybierania różnych form, wliczając zwierzęce, takie jak wąż czy niedźwiedź.

Nie sposób opędzić się od kolejnych wersji niemal tej samej postaci, występującej w różnych miejscach świata. Czy legenda o bogu oszustów ma w sobie jakieś ziarnko prawdy?