W 1897 roku, profesor Nikołaj Weselowski, rosyjski archeolog i orientalista specjalizujący się w historii i archeologii Azji Środkowej, odkrył niezwykłe pozostałości dawnej kultury, położone w małym miasteczku Maikop. Natrafił on tam na pochówki z epoki brązu, które zawierały starożytne bogactwa nieznanej cywilizacji.

Katakumby Maikop były podzielone na trzy pomieszczenia różnej wielkości. W każdym z nich leżały szczątki. Największy z nich skrywał zmarłego, który był ozdobiony bogato zdobioną szatą, setkami kamieni półszlachetnych, zestawem broni, brązowym kociołkiem i kilkoma polerowanymi glinianymi garnkami. Skarby były tak wielkie, że do 1898 roku, cała kolekcja została przeniesiona do Ermitażu w Petersburgu i przygotowana do wystawienia carowi i jego rodzinie w Cesarskiej Komisji Archeologicznej.

Od czasu pierwszego odkrycia w 1897 roku, kwestia cywilizacji Maikop stała się przedmiotem gorącej debaty. Archeolodzy byli w większości rozdarci między datą 3 tysiąclecia p.n.e a 4 tysiąclecia p.n.e. Wcześni teoretycy, pracujący bez datowania radiowęglowego, zazwyczaj ustalali ramy czasowe, porównując style artystyczne innych starożytnych cywilizacji. W 1911 roku Tallgren zaproponował datę 2000 p.n.e, porównując srebrne naczynia znalezione w Maikop ze skarbem Priama, kufrem złotych monet wydobytych w 1873 roku.

W 1956 Alexander Jessen przeanalizował dostępne materiały i zgodził się z wcześniejszymi twierdzeniami, że sztuka z kopców Maikop jest podobna do skarbu Priama i sztuki starożytnego Egiptu. Zaproponował on przypisanie wczesnego okresu Maikop do przedziału 2300-1900 p.n.e, a później - do 2100-1700 p.n.e. Jego koncepcja, mimo że opierała się na dowodach z mniej niż 20 grobów i tylko jednej osady, przez kilkadziesiąt lat była powszechnie akceptowana w kręgach naukowych.

Wraz z nadejściem datowania radiowęglowego na początku lat 80. pojawiły się nowe i cenne informacje o kulturze Maikop. W 1991 roku, na kościach zwierząt znalezionych w dolinie Terek, przeprowadzono pierwsze datowanie radiowęglowe stanowisk w Maikop. Datowanie radiowęglowe ostatecznie umiejscowiło kulturę Maikop w okolicach IV tysiąclecia p.n.e. Są to czasy cywilizacji Sumerów.

Nowe badania sugerują zresztą, że Sumerowie wchodzili w kontakt z ludem Maikop. Badacze doszli do takiego wniosku, porównując starożytne sumeryjskie naczynia, z podobnymi znaleziskami z kopców. Okazało się, że praktyki pogrzebwe tej nieznanej kultury, były zbliżone do ówczesnych pogrzebów królewskich na Bliskim Wschodzie, fajki umieszczono najbliżej ciała, aby podkreślić znaczenie uczty w procesjach pogrzebowych. Jak to możliwe, że mimo iż wiemy tak wiele o sumerach, kultura Maikop nie pozostawiła po sobie niemal żadnego śladu?

Niektórzy poszli o krok dalej, twierdząc, że lud Maikop miał znaczący wpływ na starożytny świat. W 2008 roku Ivanova-Big zwróciła uwagę na liczne artefakty Maikop, które odzwierciedlają zaawansowany etap społeczeństw Bliskiego Wschodu. Rozbija to przyjętą narrację, jakoby wszystkie prehistoryczne postępy technologiczne powstały w Egipcie i Mezopotamii.

Sukces tych dwóch kultur, mógł wynikać z połączenia metod opracowanych na obszarach peryferyjnych, takich jak północny Kaukaz, gdzie mieszkali ludzie z Maikop. Działając jako pośrednik między Wschodem a Zachodem, ta enigmatyczna kultura, była integralną częścią rewolucji technologicznej IV tysiąclecia p.n.e, a więc rozpowszechnienia koła, wózów, udomowienie osłów, owiec i koni oraz uprawę oliwek i wina. Co mogło spowodować upadek tak ważnego ośrodka kultury?