Wyspa Thule, o której wspomniał starożytny grecki podróżnik Pytheas w swojej książce „Na oceanie", zawsze budziła ciekawość i intrygowała umysły ludzi. Legendy na jej temat poruszały wyobraźnię europejskich intelektualistów na początku XX wieku, a także inspirowały ideologów niemieckiego narodowego socjalizmu. Jednak czy ta tajemnicza wyspa istniała naprawdę?

Sięgając w głąb historii, dowiadujemy się, że sama księga Pyteasza nie zachowała się do naszych czasów. Zachował się jedynie fragment, w którym grecki podróżnik opisuje, że "Barbarzyńcy pokazali nam miejsce, gdzie słońce odpoczywa. Tak się bowiem złożyło, że noc w tych okolicach była bardzo krótka, w niektórych miejscach trwała dwie, w innych trzy godziny, tak że w bardzo krótkim czasie po zachodzie słońca słońce wzeszło ponownie." Starożytni Grecy, a wśród nich sam Strabon, uważali Pyteasza za kłamcę i wynalazcę, ponieważ to, co pisał, nie odpowiadało zwykłym wyobrażeniom o świecie. Niemniej jednak, nazwa kraju "Far Thule" (Ultima Thule) pojawiła się już w I wieku naszej ery w wierszu "Eneida" Publiusa Virgila Marona, a historycy i geografowie mówili później o wyspie Thule jako o prawdziwym obiekcie geograficznym.

Próbując ocenić, czy wyspa Thule istniała, możemy oprzeć się jedynie na danych zawartych w pracach Pyteasza, do których odwołują się późniejsi naukowcy. Strabon, grecki geograf i historyk, napisał, że plemiona zamieszkujące Thule jedzą proso i zboża, owoce i korzenie oraz przygotowują napój z chleba i miodu. Zauważa też, że na wyspie jest mało słonecznych dni, dużo deszczu, ciągła mgła, dlatego zboże trzeba młócić w ogromnych stodołach, a nie na ulicy. Pyteasz miał się także dowiedzieć od lokalnych mieszkańców, że na północ od Tuły znajduje się Morze Martwe, za którym leży krawędź Ziemi i nie ma sensu jechać dalej.

Jednak nie wszyscy naukowcy zgadzają się z tym, że Thule to rzeczywista wyspa. Niektórzy uważają, że Pyteasz nazywał krainę Thule Islandią, Skandynawią lub niektórymi wyspami północnego Atlantyku, takimi jak Hebrydy czy Orkady, a nawet Grenlandią. Już w średniowieczu pojawiały się wątpliwości co do istnienia tej wyspy.

Ciekawa jest również etymologia nazwy "Thule". Pochodzi ona od starożytnego greckiego słowa "thýlē", co oznacza "granicę", "krawędź". Tym słowem określano sam kraniec znanego wówczas świata.

Tajemnice Thule wciąż pozostają nierozwiązane, ale zainteresowanie tym miejscem nie słabnie. Niedawno badacze ze Szwajcarii odkryli w górach północnych Włoch starożytną fortecę, która przypomina fortyfikacje opisane w pismach Pyteasza. Czy może to mieć związek z mityczną wyspą Thule? Być może, ale na to pytanie nie ma jeszcze dokładnej odpowiedzi.

Słowa kluczowe: Thule,