Nauka stale niesie zaskakujące wiadomości, a tym razem naukowcy z Uniwersytetu w Kopenhadze dostarczyli informacji, które mogą zrewidować sposób, w jaki postrzegamy niektóre morskie stworzenia, a mianowicie meduzy. Te tajemnicze, niemal hipnotyzujące organizmy, kołyszące się leniwie w wodnych głębinach, przez długi czas były uważane za istoty o prostych zdolnościach poznawczych. Jednakże nowe badania przeprowadzone na meduzach pudełkowych z Karaibów zdają się obalać ten stereotyp, ukazując niesamowite zdolności adaptacyjne i uczenia się tych starożytnych stworzeń.

Meduzy są jednymi z najstarszych znanych organizmów zamieszkujących naszą planetę, żyją na Ziemi od ponad 500 milionów lat. Długo były postrzegane jako istoty o ograniczonych zdolnościach poznawczych ze względu na ich prymitywny układ nerwowy. Ich neuroanatomia wydaje się blednąć w porównaniu z bardziej złożonymi istotami, takimi jak ludzie czy inne zwierzęta z rozwiniętym mózgiem. Jednakże badania prowadzone przez zespół badaczy pod kierownictwem profesora Andersa Garma obalają ten obiegowy pogląd, ukazując, że nawet z tak ograniczonym zestawem narzędzi neurologicznych, meduzy wykazują zdolność do uczenia się na poziomie zaskakującym.

Centralnym punktem zainteresowania badaczy były karaibskie meduzy pudełkowe, Tripedalia cystophora, które mimo posiadania zaledwie kilku tysięcy komórek nerwowych, wykazywały zdolność do złożonych mechanizmów uczenia się, co pozwalało im dostosowywać swoje zachowanie w oparciu o doświadczenie. Fascynujące jest to, że tempo, w jakim te meduzy uczą się i dostosowują swoje zachowanie, było porównywalne z tym obserwowanym u muszek owocowych i myszy, co wskazuje na niezwykłą elastyczność ich układu nerwowego.

Naukowcy przeprowadzili eksperymenty, w których zaobserwowali, że meduzy wykorzystują kontrasty wizualne do oceny odległości od korzeni drzew namorzynowych, co umożliwia im unikanie potencjalnych zagrożeń. Co więcej, meduzy te wykazywały zdolność do dostosowywania swojego zachowania w odpowiedzi na zmiany kontrastu spowodowane różnymi czynnikami środowiskowymi, takimi jak woda deszczowa, glony czy ruch fal.

Profesor Garm zauważył, że "nasze eksperymenty pokazują, że meduzy na podstawie kontrastu oceniają odległość do korzeni, co pozwala im odpłynąć w odpowiednim momencie. Co więcej, związek między odległością a kontrastem zmienia się codziennie, co wskazuje na to, że meduza uczy się z doświadczeń, łącząc wrażenia wzrokowe z doznania podczas nieudanych manewrów uników.”

Badanie ujawniło również zdolność meduz do uczenia się skojarzeniowego, co jest zadziwiające, biorąc pod uwagę różnicę w skali między prostym układem nerwowym meduz a rozwiniętym mózgiem innych organizmów. Te pierwotne stworzenia morskie były zdolne do łączenia czasowych zbieżności różnych wrażeń i rozpoznawania połączeń, dostosowując swoje zachowanie na podstawie wcześniejszych doświadczeń.

Profesor Garm podkreślił, że to odkrycie dostarcza ważnych informacji dla podstawowej neuronauki, wskazując na niesamowity zakres możliwości, jakie niesie ze sobą nawet prosty układ nerwowy. Sugeruje to, że zdolność uczenia się mogła być jedną z najważniejszych ewolucyjnych korzyści posiadania układu nerwowego, nawet na tak wczesnym etapie ewolucyjnym.

Chociaż te przełomowe odkrycia rzucają nowe światło na zdolności poznawcze meduz, naukowcy podkreślają, że konieczne są dalsze badania, aby zidentyfikować konkretne komórki nerwowe odpowiedzialne za procesy uczenia się. Badacze z zespołu profesora Garma są teraz zaintrygowani możliwością głębszego zrozumienia tajemnic uczenia się meduz, co może dostarczyć kluczowych informacji o tym, jak te stworzenia przetwarzają informacje i dostosowują swoje zachowanie w odpowiedzi na zmieniające się warunki środowiskowe.